Тарих • 13 Мамыр, 2024

Ер-ана ерекше құрметтеліп еді

Кешегі Кеңес одағы кезінде мал шаруашылығындағы тамаша та­­бысымен аты дүрілдеп шық­­қан, жемісті де жеңісті істе­ріне ел сүйсінген екі мәрте Ең­бек Ері Жазылбек Қуанышбаев барша қазақ айрықша мақ­тан тұт­қан тұлғаның бірі. Шу өзенінің жағасына дейін жайы­лып жат­қан Мойынқұмның құмды бел-белестері мен Хан­­тауы­ның оты мол көк шал­ғын, көкорай бөктерінде мың­ғыртып қаракөл қойын өсірген шопан атаның соңынан ерген шәкірт­тері, жұмысын жақсы жалғас­тыр­ған ізбасар­лары да көп болған.

Тарих • 11 Мамыр, 2024

Жеңіс туын тіккен батыр

Екінші дүниежүзілік соғыста ерліктің ерен үлгісін көрсетіп, Кеңес Одағының батыры атанған отандастарымыз аз емес. Алайда кеудесін оққа тосқан апайтөстеріміздің кейбірі көзі тірісінде батыр атағын алған жоқ. Бірақ бұл олардың даңқын аласартпады, керісінше, ақиқат ашылған са­йын халықтың шексіз құрметін арттыра түсті. Солардың бірі де бірегейі – биыл туғанына 100 жыл толатын Рақымжан Қошқарбаев.

Тарих • 09 Мамыр, 2024

Корсунь - Шевченко операциясы

Талғат Бигелдинов – әскери барлаушы ұшқыш ретінде екі мәрте Кеңес Одағының Батыры атағын алған Орталық Азиядағы жалғыз адам. Аты аңызға айналған қазақ халқының батыры, батыл да қыран қасиетімен танылған ұшқыш ұрыста мақсатқа жету үшін табандылық пен өжеттілігін көрсетті. Жоғары дәрежелі әскери ұшқыш қарапайымдылығымен, зор талапшылдығымен өзіне баурап алды. Жеңістің 79 жылдығына орай соғыс тарихында алтын әріптермен жазылған Корсунь-Шевченко түбіндегі операция туралы батыр естелігін беруді жөн санадық.

Тарих • 03 Мамыр, 2024

Тарих тағылымы

Таяуда Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссияның қорытынды отырысы өтті. Кейінгі 3 жылда Мемлекеттік комиссия құрамында 425 ғалым мен зерттеуші, оның ішінде 260-тан аса маман аймақтық комиссияда еңбек етіпті. Олар жабық қорлардан 688 мыңнан аса іс пен 48 мыңға жуық есепке алу карточкасын тауып, Президент архивіне өткізген екен. Жалпы саны 2,6 миллионнан астам құжат пен материалдан «құпия» деген белгі алынып тасталды. Саяси қуғын-сүргінге ұшыраған 311 мыңнан астам адамды ақтау үшін қолданыстағы заңнама аясында нақты жұмыстар жүргізілген. Мемлекеттік комиссия әзірлеген осы материалдар қазіргі таңда 72 томға жүк болып отырғаны хабарланды. Бұл – нағыз баға жетпес құнды тарих. Әрі қарай оны жалғастырып зерттеу, талдау мәселесі – уақыт еншісінде.

Тарих • 01 Мамыр, 2024

«Айтқың келгені осы ма еді?» Нұрикамал әнінің шығу тарихы

Бұл – композитор Тұрдықылыш Ізтай мен оның жары, ақын Хан­бибі Есенқараның бірге жазған шы­ғармасы. Алайда туынды екеуі­нің ортақ сезімі туралы емес.

Тарих • 01 Мамыр, 2024

«Келші, айым» әні қалай дүниеге келген?

«Көгілдір көл беті, көк елес көлбеді, Мен тұрмын жағада жабырқау», деп басталатын әннің тереңінде белгісіз мұң жатқандай…

Тарих • 01 Мамыр, 2024

Батпаққара көтерілісінің ақиқаты

Батпаққара көтерілісінің 95 жылдығына орай, Қостанайда «Қазақстан­дағы 1929-1931 жылдардағы көтерілістер: зерттелуі және тың деректер» тақырыбында республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция өтті. Облыстық тарихи-өлкетану музейі ұйымдастырған ғылыми жиынға белгілі тарихшы, академик Хангелді Әбжанов, тарих ғылымдарының докто­ры, ­профессор Әлима Ауанасова, сондай-ақ еліміздің әр өңірінен келген мем­ле­кет­тік музей қызметкерлері, ғалымдар, өлкетанушылар қатысты.

Тарих • 25 Сәуір, 2024

Екі фотосуреттің тарихы

Мемлекет және қоғам қайраткері Сұлтанбек Қожанұлының бұл ісі кеңес дәуірінде Б(б)кП Орталық қадағалау комиссиясының мұрағатында тізбек бойынша № 458 іс № 1278 жинағында сақталған. Бұл істің «аса құпия» немесе жай «құпия» деген белгісі (грифі) болмаса да, кеңес дәуірінде ол іске кез келген адамның қолы жете бермейтін. Қазір оның құпиялық күші қайтып, Ресейдің мемлекеттік мұрағатының 7511-қоры, 5-тізбегі, 458-ісінде сақталып жатыр.

Тарих • 25 Сәуір, 2024

Әмір Темір сәулет өнерін ерекше қастерлеген

«Egemen Qazaqstan» газетінің бүгінгі санында тілші Әнуар Жұмашбаевтың «Әмір Темір және Алтыншоқы» атты көлемді мақаласы жарық көрді. Автор тарихи деректер тізбектелген материалына белгілі тарихшы, археолог Эмма Усманованың «Әмір Темір және Алтыншоқы төбесінің сыры» тақырыбында айтқан дәрісінен дәйек алған, деп жазады Egemen.kz.